- Tabela e Përmbajtjes
- Çfarë janë kanceret kolorektale?
- Prevalenca e Kancerit Kolorektal
- Shkaqet dhe faktorët e rrezikut të kancerit kolorektal
- Mosha
- Polipet
- Historia familjare e kancerit kolorektal
- Çrregullimet gjenetike
- Kanceri kolorektal i mëhershëm
- Koliti Ulçeroz ose Sëmundja e Crohn
- Regjimi i jetës jo i shëndoshë
- Simptomat e kancerit kolorektal
- Fazat e kancerit kolorektal
- Diagnoza e kancerit kolorektal
- Ekzaminimi fizik
- Numërimi i plotë i gjakut (pasqyra e gjakut)
- Ekzaminimi i gjakut okult në jashtëqitje
- Rektosigmoidoskopia
- Kolonoskopia
- Metoda të tjera imazherike
Çfarë janë kanceret kolorektale?
Në pjesën e sipërme të zorrës së trashë, e cila është një nga organet e sistemit të tretjes, afërsisht 150-180 cm është pjesa e kolonit, ndërsa 15-17 cm në pjesën e poshtme është zona e quajtur rektum dhe poshtë saj është kanal i analit. Kanceri që paraqitet në zorrën e trashë dhe rektum quhet kancer kolorektal. Polipet përbëjnë 90% të kancereve kolorektale në zorrën e trashë dhe në rektum. Zbulimi në një fazë të hershme dhe heqja e këtyre polipeve, të cilat ka të ngjarë të kthehen në kancer në afat kohor prej 5-10 vjet, ul ndjeshëm rrezikun për paraqitjen e kancerit kolorektal.
Prevalenca e Kancerit Kolorektal
Kanceri kolorektal renditet si kanceri i tretë më i përhapur në të gjitha llojet. Ndërsa kanceri kolorektal, i cili është më i zakonshëm te meshkujt në mbarë botën, është në vendin e tretë pas kancerit të mushkërive dhe prostatës tek meshkujt, ai vjen pas kancerit të gjirit për sa i përket prevalencës tek femrat. Diagnostikimi i hershëm i kancerit kolorektal, i cili është një lloj kanceri vdekjeprurës, dhe përdorimi i metodave të reja të trajtimit me zhvillimin e teknologjisë janë ndër faktorët që ulin shkallën e vdekshmërisë.
Shkaqet dhe faktorët e rrezikut të kancerit kolorektal
Ndër shkaqet e kancerit kolorektal janë faktorë të ndryshueshëm si ushqimi jo i shëndetshëm, si dhe gjinia e pandryshueshme, plakja dhe faktorët gjenetikë. Në terma të përgjithshëm, shkaqet dhe faktorët e rrezikut të kancerit kolorektal mund të renditen si më poshtë:
Mosha
Kanceri kolorektal është një lloj kanceri që mund të shfaqet në çdo moshë. Megjithatë, studimet tregojnë se 90% e pacientëve të diagnostikuar me kancer kolorektal janë në grupin e moshës mbi 40 vjeç.
Polipet
Polipet, prevalenca e të cilëve është më e lartë tek njerëzit e moshës 50 vjeç e lart, mund të jenë beninje, por në disa raste, ato mund të kthehen në kancer me kalimin e kohës. Për këtë arsye, formimi i polipeve duhet të zbulohet herët me ekzaminime të rregullta dhe këto polipe duhet të hiqen nga trupi para se të bëhen kancerogjene.
Historia familjare e kancerit kolorektal
Mund të thuhet se nëse ekziston një histori të kancerit kolorektal tek të afërmit e shkallës së parë si nëna, babai dhe vëllai ose motra, probabiliteti për të zhvilluar kancer kolorektal tek ai person do të rritet. Njerëzit me një histori familjare të kancerit kolorektal duhet të fillojnë testet e shqyrtimit dhjetë vjet përpara moshës në të cilën një anëtar i familjes diagnostikohet me këtë sëmundje.
Çrregullimet gjenetike
Sindromat e kancerit të trashëguar si polipet adenomatoze familjare janë ndër faktorët që rrisin rrezikun e kancerit kolorektal. Personat me këto dhe çrregullime të ngjashme duhet të bëjnë teste gjenetike dhe ti nënshkrohen kolonoskopisë që në moshë të re.
Kanceri kolorektal i mëhershëm
Gjithashtu duhet pasur parasysh ose në konsideratë se pacientët që kanë pasur kancer kolorektal më parë kanë më shumë gjasa të zhvillojnë përsëri këtë sëmundje. Në të njëjtën kohë, kanceri i gjirit, i mitrës dhe i vezoreve rrit incidencën e kancerit kolorektal afërsisht dy herë më shumë.
Koliti Ulçeroz ose Sëmundja e Crohn
Sëmundjet inflamatore të zorrëve (koliti ulcçeroz dhe sëmundja e Crohn) janë shkaktarë të kancerit kolorektal. Njerëzit me këto sëmundje kanë dhjetë herë më shumë gjasa të zhvillojnë kancer kolorektal sesa njerëzit e tjerë.
Regjimi i jetës jo i shëndoshë
Konsumimi i tepërt i mishit të kuq dhe mishit të përpunuar, yndyrave shtazore dhe ushqimeve të pasura me karbohidrate, mospërfshirja e mjaftueshëm e fibrave në ushqim dhe konsumimi i ulët i frutave dhe perimeve janë ndër faktorët që rrisin rrezikun e kancerit kolorektal. Jeta joaktive (sedentare), pirja e duhanit dhe përdorimi i alkoolit, si dhe obeziteti janë gjithashtu faktorë që rrisin rrezikun e kancerit. Vitaminat A, C dhe E mund të ndihmojnë në reduktimin e zhvillimit të kancerit. Poashtu, pacientët me diabet të tipit 2 kanë gjithashtu më shumë gjasa të zhvillojnë kancer kolorektal sesa njerëzit e tjerë.
Simptomat e kancerit kolorektal
Në kanceret kolorektale, si në të gjitha llojet e kancerit, disa simptoma të zakonshme ndihmojnë gjatë diagnostifikimit. Këto simptoma mund të jenë sëmundje të vogla si hemorroidet. Megjithatë, duhet mbajtur parasysh se në shumicën e rasteve, kanceri kolorektal nuk shfaq asnjë simptomë, ose simptoma të forta të ngjashme me dhimbjet , të cilat shfaqen në faza të avancuara.
Në rast se tumori rritet në zorrën e trashë, mund të vërehen edhe çrregullime të rënda si ostruksioni i zorrëve dhe ngatërrimi i zorrëve të lidhura me to. Simptomat më të zakonshme të kancerit kolorektal janë si më poshtë:
• Gjak në jashtëqitje
• Diarre ose kapsllëk, ndryshime të papritura dhe të papritura në lëvizjet e zorrëve
• humbje peshe e pashpjegueshme
• Dhimbje stomaku
• ndjenja e lodhjes
• Dobësi
• Anemi për shkak të mungesës së hekurit
• hollim në jashtëqitje
• Të vjella
• Dhimbje të shpeshta gazi, ngërçe
• Ndjenja e ngopjes në bark
Vetëm këto simptoma nuk janë të mjaftueshme për një diagnozë të kancerit kolorektal. Megjithatë, është thelbësore për diagnozën e hershme që njerëzit që kanë ende një ose më shumë simptoma të konsultohen me një mjek pa vonesë.
Fazat e kancerit kolorektal
Kanceri kolorektal, si kanceret e tjera, përparon gradualisht. Pas vendosjes së diagnozës së kancerit, përcaktohet se në çfarë faze ka kaluar kanceri dhe në përputhje me rrethanat hartohet një plan trajtimi.
•Faza 1: Kanceri është përhapur në muret e zorrëve. Megjithatë, qelizat kancerogjene nuk kanë arritur ende në pjesën e jashtme të zorrës së trashë.
•Faza 2: Kanceri është përhapur në të gjitha palosjet e zorrëve. Nuk ka përhapje në nyjet limfatike.
• Faza 3: Kanceri është përhapur vetëm në nyjet limfatike në afërsi dhe nuk ka metastazuar në organe apo nyje limfatike të tjera.
•Faza 4: Kanceri është përhapur në organet dhe indet e largëta si mushkëritë dhe mëlçia.
Diagnoza e kancerit kolorektal
Kanceri kolorektal, si shumë kancere, përparon pa shfaqur shumë simptoma derisa tumori të rritet. Për këtë arsye polipet duhet të diagnostikohen duke bërë kontrolle të rregullta, të cilat duhen hequr me ndërhyrje të hershme.
Përveç kontrolleve rutinore, duhen bërë disa analiza për të diagnostikuar kancerin tek personat që shfaqin simptoma. Këto teste mund të diagnostikojnë kancerin dhe të përcaktojnë në cilën fazën është kanceri.
Ekzaminimi fizik
Së pari shiqohet për historinë familjare, ndryshimet në lëvizjet e zorrëve dhe defekimi, humbja e peshës dhe gjakderdhja e personave që i drejtohen mjekut me ankesa specifike. Ekzaminohen edhe sëmundje të tjera të pacientëve dhe bëhet ekzaminimi me ekzaminim rektal. Ekzaminimi rektale, nga ana tjetër, mund të përkufizohet si një ekzaminim i anusit i kryer nga mjeku përmes gishtit.
Numërimi i plotë i gjakut (pasqyra e gjakut)
Numërimi i plotë i gjakut është një test thelbësor diagnostik. Mund të përcaktojë gjithashtu nëse nivelet e qelizave të kuqe të gjakut kanë ndryshuar tek njerëzit me gjakderdhje, si një shenjë e anemisë.
Ekzaminimi i gjakut okult në jashtëqitje
Ky test, i cili përcakton nëse gjaku okult është i pranishëm në mostrën e jashtëqitjes që pacienti do të japë, është gjithashtu ndër testet që ndihmojnë në diagnostikimin.
Rektosigmoidoskopia
Pjesa e fundit prej 60-70 cm e zorrës së trashë, duke përfshirë anusin, rektumin dhe kolonin sigmoid, ekzaminohen nga një instrument me një kamerë në fund. Gjatë kësaj procedure, të quajtur rekto sigmoidoskopi, trajtohen polipet dhe zonat jonormale.
Kolonoskopia
Në metodën e kolonoskopisë, sipërfaqja e brendshme e zorrës së trashë ekzaminohet përmes një pajisjeje nga anusi. Kjo procedurë ndryshon nga rektosigmoidoskopia sepse e gjithë zorra e trashë mund të lexohet në kolonoskopi. gGatë kolonoskopisë mund të merren mostrat e indeve për biopsi, ose polipet mund të largohen nga trupi. Përveç kësaj, rastet e kancerit që diagnostikohen herët dhe nuk kanë përparuar mund të trajtohen me kolonoskopi.
Metoda të tjera imazherike
Me teste imazherike si MR (rezonancë magnetike), US (ultratinguj), CT (tomografi e kompjuterizuar) dhe PET (tomografi me emetim pozitron), është e mundur të zbulohet se sa larg është përhapur kanceri, zona të tjera të dyshimta ku kanceri mund të metastazojë, si dhe nëse trajtimi është efektiv.
Trajtimi i kancerit kolorektal (Zorrës së trashë).
Trajtimi primar për kancerin kolorektal është trajtimi kirurgjik. Kimioterapia dhe radioterapia janë opsione të tjera në varësi të fazës së tumorit. Para fillimit të trajtimit, duhet të përcaktohet faza e kancerit dhe pacienti duhet të njoftohet për alternativat e trajtimit, efektet anësore të këtyre opsioneve të trajtimit dhe ndryshimet që mund të shihen pas operacionit.
Nuk duhet harruar se trajtimi i kancerit të zorrës së trashë dhe atij rektal bëhet ndryshe. Prandaj, në vartësi prej asaj nëse operimi ose kimioterapia/radioterapia preferohet në këto dy lloje kanceri, mund të ndryshojë nga pacienti në pacient, individualisht.
Në metodën kirurgjike të përdorur në trajtimin e kancerit të zorrës së trashë, zona kanceroze dhe një pjesë e zorrëve në të dy anët e tumorit hiqen. Pasi të hiqet zona tumorale, të dy skajet e zorrëve lidhen së bashku. Megjithatë, në disa raste, pjesa e mbetur mund të ngjitet në murin e përparmë abdominal pas heqjes së pjesës së sëmurë të zorrës së trashë. Si rezultat i kësaj ndërhyrjeje, të quajtur kolostomi, jashtëqitja del nga qeset e vendosura në murin abdominal, jo nga anusi.
Kjo mund të jetë e përkohshme ose, në disa raste, e përhershme. Kimioterapia e aplikuar për pacientët me kancer të zorrës së trashë mund të kryhet së bashku me metodat kirurgjike në rastet e kancerit të fazës së dytë. Në fazën e tretë, kimioterapia aplikohet pas operacionit. Në të kundërt, në fazën e katërt, është e pamundur të përdoret metoda kirurgjike; në këtë rast përdoret vetëm kimioterapia. Në disa pacientë mund të mos jetë e mundur aplikimi i metodave kirurgjike pas kimioterapisë.
Në kancerin rektal, nga ana tjetër, metodat kirurgjike mund të aplikohen në rastet kur qelizat kancerogjene shihen vetëm në pjesën e fundit të zorrës së trashë. Në këtë rast, një pjesë e rektumit mund të hiqet, ose mund të largohet në tërësi.
Kolostomia e përkohshme është gjithashtu një metodë e aplikuar pas operacionit të kancerit rektal. Megjithatë, supozoni se tumori është prezent afër anusit. Në atë rast, me kancer hiqet edhe muskuli kontrollues i jashtëqitjes dhe nuk duhet harruar se procedura e kolostomisë është e përhershme në këtë rast. Kimioterapia dhe radioterapia aplikohen së bashku me ndërhyrjen kirurgjike në rastet e kancerit të stadit të dytë dhe të tretë.
Terapitë mund të administrohen para, gjatë dhe pas operacionit. Në fazën e katërt të kancerit rektal aplikohet kryesisht kimioterapia. Në disa pacientë, radioterapia dhe ndërhyrja kirurgjike mund të përdoren përveç kimioterapisë.
Falë përvojës së fituar prej shumë vitesh në trajtimin e kancerit të kolonit dhe atij rektal, operacionet laparoskopike të kryera me ndihmën e sistemeve të kamerave dhe pajisjeve manuale të zgjatura, përmes vrimave të vogla të shpuara në murin e barkut, dhe kirurgjisë robotike Davinçi, e cila është një metodë më e avancuar. , ka arritur në stadin që është sot..
Në këtë pikë, ne performojmë operacione më pak të dhimbshme dhe u ofrojmë pacientëve tanë rezultate më të mira kozmetike. Me ndihmën e sistemeve të avancuara të kamerave HD me definicion të lartë, më pak gjakderdhje, urinim dhe mbrojtje më e mirë e nervave për kryerjen e funksioneve shqisore seksuale sigurohet falë anatomisë kirurgjike, e cila shihet më në detaje të imëta në krahasim me operimet kirurgjike të hapura.
Përveç kësaj, në dhjetë vitet e fundit, fazat e hershme të kancerit rektal mund të trajtohen me sukses dhe anusi mund të mbrohet me aplikime të gjata jokirurgjike të kimioterapisë dhe radioterapisë të quajtura NOM. Krahas këtij progresi, veçanërisht në kancerin rektal, me trajtime të individualizuara dhe terapi të synuara, mund të bëhet përshtatja e trajtimit dhe mund të planifikohen trajtime specifike për personin dhe sëmundjen.
Nëse kanceri kolorektal trajtohet duke përdorur një qasje integruese në qendrat ay ku bordet e tumorit funksionojnë mirë, mblidhen njësitë e onkologjisë rrezatuese, kirurgjisë, gastroenterologjisë, onkologjisë mjekësore, mjekësisë bërthamore, patologjisë, radiologjisë/radiologjisë intervenuese dhe njësitë e tomoterapisë, si dhe aty përdorimi i udhëzimeve bashkëkohore është i detyrueshëm, do të arrihen normat më të suksesshme dhe të arsyeshme specifike-në baza etapore, të mbijetesës .