Onkologjia Gjinekologjike

Onkologjia gjinekologjike merret me kancerin dhe lezionet që shkaktojnë kancer në sistemin riprodhues të femrës. Kanceret gjinekologjike, të cilat janë më të shpeshtat tek femrat pas kancerit të gjirit, trajtohen me diagnostikim të hershëm dhe metoda efektive.

Cilat sëmundje trajtohen?

Onkologjia gjinekologjike zbaton metoda kirurgjike të sukseshme në trajtim të kancereve të ndryshme.

Kanceri i vulvës

Kanceri i vulvës, lloji më i zakonshëm i kancerit pas kancerit të mitrës, intrauterine dhe ovarian, shihet në pjesën e jashtme të organit riprodhues femëror. Kanceri i shfaqur në hyrje vaginale përfshirë dhe klitorisin me lëkurë përbrenda, ka një stad të ngadalshëm. Në disa raste, pacientët nuk kanë simptoma të tjera përveç simptomave shumë të vogla. Është normale të përjetoni dhimbje në vulvë, e cila është një nga pjesët më të ndjeshme të trupit, veçanërisht gjatë marrëdhënieve seksuale dhe gjatë periudhave menstruale. Megjithatë, nëse dhimbja vazhdon për muaj të tërë, është e nevojshme të konsultoheni me një specialist. Në këtë mënyrë zbulohen paraprakisht lezionet që janë pararendëse të kancerit.

Nuk është e mundur të thuhet saktësisht shkaku i kancerit të vulvës, i njohur edhe si kanceri i zonës gjenitale të jashtme. Vlerësohet se mutacionet qelizore dhe virusi HPV (Human Papilloma Virus) shkaktojnë kancer të vulvës.

Kanceri i vulvës shkakton simptoma të ndryshme te pacientët siç janë;

• Dhimbje dhe gjakderdhje gjatë marrëdhënieve seksuale,
• Kruajtje, ënjtje dhe djegie të dukshme jashtë zonës gjenitale,
• Gjakderdhje që ndodh jashtë periudhës së menstruacioneve,
• Lythat,
• Dhimbje gjatë urinimit,
• Plagët jo shëruese në ijë,
• Skuqje të lëkurës në zonën gjenitale.

Kanceri i vezoreve (ovarian)

Kanceri i vezoreve është një nga llojet e kancerit të diagnostikuar më vonë dhe për këtë arsye i vështirë për t'u trajtuar. Zakonisht shfaqet në epitelin dhe qelizat embrionale që formojnë pjesët kryesore të vezores. Anomalitë dhe proliferimet që shihen në këto qeliza shkaktojnë kancer ovarian. Megjithatë, shkaku i saktë i kancerit ovarian nuk dihet. Faktorë si asnjë lindje, ndryshimet dhe faktorët gjenetikë janë disa nga shkaqet e këtij kanceri.

Një nga arsyet më të rëndësishme për diagnostikimin e vonshëm të kancerit ovarian është mungesa e simptomave të përgjithshme që vërehen te çdo grua. Zakonisht shfaqet si fryrje dhe dhimbje në zonën e barkut. Megjithatë, këto simptoma nuk merren parasysh nga shumica e pacientëve. Ndërsa masa rritet, problemet me zorrët shfaqen në periudhat e mëvonshme. Edhe pse ankesat e tjera të vërejtura në disa grupe pacientësh janë gjakderdhja në vaginë, dispepsi, humbja e oreksit dhe humbja e shpejtë e peshës, urinimi më i shpeshtë se normalja dhe kapsllëku, simptoma e parë e identifikuar me kancerin ovarian është dhimbja dhe ënjtja në bark.

Ky kancer është më i zakonshëm pas menopauzës. Në pacientët e kësaj moshe, kanceri shfaqet në indet epiteliale. Në kancerin ovarian, i cili mund të shihet edhe tek individët nën moshën 20 vjeç, indet embrionale janë zakonisht nën tumor.

Në trajtimin e kancerit ovarian, i cili zakonisht diagnostikohet vonë, përdoren metoda kirurgjikale. Meqenëse përhapet në organe të ndryshme, veçanërisht në fazat e mëvonshme, të gjitha indet e tumorit hiqen dhe pacientëve aplikohet kimioterapia.

Kanceri i qafës së mitrës (cerviksit)

Kanceri i qafës së mitrës, në shumicën e rasteve është i lidhur me virusin HPV, është një nga llojet më të zakonshme të kancerit tek gratë në mbarë botën. HPV, një virus seksualisht i transmetueshëm, shkakton infeksione në zonën gjenitale tek gratë. Virusi HPV, i cili shkakton kancer në zonën e jashtme gjenitale dhe në traktin riprodhues dhe zakonisht nuk shfaq shumë simptoma, ka një veçori shumë ngjitëse. Paqartësia e simptomave nënkupton edhe rritje të ngjitjes dhe bartje të këtij infeksioni për vite në disa raste.

Përveç virusit HPV, disa faktorë tregohen të jenë edhe ndër shkaktarët e kancerit të qafës së mitrës. Sistemi i dobët imunitar, pirja e duhanit, më shumë se një lindje dhe ndryshimi i shpeshtë i partnerëve seksual janë ndër këto arsye.

Kanceri, i cili zakonisht vërehet në të 30-at, 40-at dhe 50-at, vërehet edhe tek femrat e moshuara, megjithëse është i rrallë. Fakti që simptomat shfaqen në një fazë shumë të avancuar e vështirëson diagnozën. Shumica e gjinekologëve ekspertë nuk gjejnë asgjë të pazakontë në qafën e mitrës në periudhën e hershme. Në periudhat e mëvonshme, gjakderdhja jashtë periudhës së menstruacioneve ose gjatë marrëdhënieve seksuale, dhimbjet e këmbëve dhe shpinës, humbja e oreksit dhe humbja e peshës dhe problemet me urinimin janë ndër simptomat e kancerit të qafës së mitrës. Gjatë kësaj periudhe zbulohet një masë.

Një nga mënyrat më të lehta për t'u mbrojtur nga kanceri i qafës së mitrës është marrja e vaksinës HPV duke filluar nga mosha 12 vjeçare. Këto vaksina mbrojnë kundër kancerit të qafës së mitrës, si dhe kancerit të vulvës dhe kancerit vaginal.

Kanceri i mitrës (uterusit)

Kanceri i mitrës është një nga llojet më të zakonshme të kancerit, së bashku me kancerin e gjirit, tek gratë si në Turqi ashtu edhe në mbarë botën. Kanceri i mitrës, i njohur edhe si kanceri i uterusit, shfaqet për shkak të qelizave që shumohen dhe ndahen në mënyrë të pakontrolluar në mitër. Qelizat kancerogjene që shfaqen në mitër fillojnë të përhapen në indet dhe organet përreth me kalimin e kohës. Megjithatë, duke qenë se është një lloj kanceri që mund të diagnostikohet në një fazë të hershme, përhapja e tij mund të parandalohet.

Kanceri i mitrës në përgjithësi shoqërohet me nivele të larta të estrogjenit. Menstruacionet që fillojnë para moshës 12 vjeçare, moslindja, diabeti dhe obeziteti dhe mosha e shtyrë janë faktorë të rëndësishëm në nivelin e lartë të këtij hormoni. Grupet më të spikatura të rrezikut për kancerin e mitrës janë gratë e moshuara që kanë hyrë në periudhën pas menopauzës.

Simptoma më e rëndësishme e kancerit të mitrës është gjakderdhja jonormale vaginale. Përveç gjakderdhjes, simptoma të tjera përfshijnë masa në zonën gjenitale, dhimbje në zonën e legenit, humbje oreksi dhe humbje peshe dhe ënjtje në zonën e barkut.

Kanceri i mitrës, i cili mund të diagnostikohet herët, është një sëmundje që është kryesisht e trajtueshme. Përveç metodave kirurgjike, cilësia e jetës së pacientëve përmirësohet me radioterapi, kimioterapi dhe terapi hormonale.

Kanceret e vezëpërçuesve (Tuba Uterina)

Kanceri tubal, simptomat e të cilit janë të ngjashme me kancerin e vezoreve, është jashtëzakonisht i rrallë. Seksioni i vezëpërçuesit, i quajtur gjithashtu tuba, ndodhet midis mitrës dhe vezores. Ndërsa qelizat e kancerit mund të shihen në vetë tubin, qëllimi i të cilit është të transmetojë spermën në vezore, mund të ndodhë edhe ndotja nga indet përreth.

Ashtu si kanceri ovarian, kanceri tubal i diagnostikuar vonë, edhe pse i rrallë, mund të jetë fatal. Ecuria e shpejtë e sëmundjes shkakton edhe vonesa në diagnostikim. Prandaj, simptomat duhet të merren parasysh. Megjithatë, simptomat e kancerit të tubit ndryshojnë nga personi në person dhe pacientët i lidhin këto simptoma me çrregullime të ndryshme. Ënjtje dhe dhimbje barku, dispepsi, çrregullime të traktit urinar dhe dhimbje në pjesën e poshtme të shpinës janë ndër simptomat e këtij kanceri. Simptoma më e rëndësishme është gjakderdhja dhe sekret jonormal. Kanceri i tubit zakonisht diagnostikohet rastësisht sepse simptomat injorohen.

Kanceri vaginal

Kanceri vaginal, i njohur gjithashtu si kanceri i traktit riprodhues mund të lindë drejtpërdrejt nga vagina ose mund të shfaqet përmes transmetimit metastatik nga indet përreth. Kanceri vaginal, një nga llojet më të rralla të kancerit gjinekologjik, zakonisht shihet në pjesën e brendshme të vaginës. Megjithëse shkaku i saktë nuk dihet, mendohet se shkaktohet nga një hormon i ekspozuar në mitrën e nënës. Dihet gjithashtu se virusi HPV është i lidhur me këtë lloj kanceri, siç është rasti me kancerin e vulvës dhe qafës së mitrës.

Shumica e pacientëve në mbarë botën janë gra të moshuara midis moshës 45 dhe 65 vjeç. Gjakderdhja jonormale gjatë ose pas marrëdhënies seksuale është simptoma më e rëndësishme e kancerit vaginal.

Cilat janë metodat e diagnostikimit dhe trajtimit?

Diagnostifikimi i hershëm i kancerit gjinekologjik është i një rëndësie të madhe për trajtimin e suksesshëm. Megjithatë, në disa lloje të kancerit, simptomat shfaqen shumë vonë ose pacientët i lidhin këto simptoma me sëmundje të ndryshme dhe i shpërfillin simptomat, duke e vështirësuar diagnozën. Në këtë kuptim, gratë duhet t'i nënshtrohen periodikisht ekzaminimeve gjinekologjike, edhe nëse nuk shfaqin asnjë simptomë. Ndër metodat diagnostike janë edhe kolposkopia, strishot dhe biopsia.

Në trajtim, lloji i kancerit dhe ecuria e sëmundjes kanë një rëndësi të madhe. Në varësi të këtyre faktorëve, në disa lloje të kancerit kryhet vetëm operim kirurgjik, ndërsa në rastet tjera krahas këtyre operacioneve aplikohet edhe kimioterapia, radioterapia dhe terapia hormonale.

Pyetjet më të shpeshta

• Cilat janë mënyrat për t'u mbrojtur nga kanceret gjinekologjike?

Ka disa mënyra për t'u mbrojtur nga kanceret gjinekologjike, veçanërisht ato të shkaktuara nga faktorët e mjedisit. Më e rëndësishmja prej tyre është të shkoni për një kontroll rutinë gjinekologjik. Ekzaminimi gjinekologjik ka një rëndësi të madhe për diagnostikimin e hershëm, veçanërisht në llojet e kancerit që diagnostikohen vonë. Përveç kësaj, kontrolli dhe vaksinimi i HPV-së, kufizimi i konsumit të duhanit dhe alkoolit, si dhe vëmendja ndaj simptomave gjenitale janë gjithashtu ndër mënyrat e mbrojtjes.

• A është e mundur të bëhet vaksina HPV gjatë shtatzënisë?

Ekspertët nuk rekomandojnë vaksinimin e HPV gjatë shtatzënisë. Vaksinimi kundër HPV zakonisht bëhet pas përfundimit të shtatzënisë.

• Çka është kolposkopia?

Aparati i kolposkopit me ndriçim, i cili zmadhon imazhin e qafës së mitrës, është një nga metodat e rëndësishme që siguron diagnostikimin e hershëm të kancerit të qafës së mitrës. Falë kësaj pajisjeje, qelizat dhe indet problematike mund të shihen shumë më lehtë gjatë ekzaminimit gjinekologjik.

• A mbrojnë pilulat kontraceptive nga kanceri gjinekologjik?

Studimet tregojnë se përdorimi i pilulave kontraceptive redukton rrezikun e kancerit të vezoreve dhe të mitrës.